15 Eylül 2021 tarihinde Kişisel Verileri Korunma Kurumu (“Kurum”) tarafından yayımlanan Yapay Zekâ Alanında Kişisel Verilerin Korunmasına Dair Tavsiyeler (“Tavsiye”) başlıklı bilgilendirme metni; yapay zekâ alanında faaliyet gösteren, geliştiriciler, üreticiler, servis sağlayıcılar ve karar alıcılar için 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”) kapsamında kişisel verilerin korunması amacına yönelik önerileri içermekte olup yapay zekâ ile ilgili çalışmalar kapsamında kişisel verilerin korunması hususunda açıklık sağlanmasını hedeflemektedir.
Tavsiyeler; genel tavsiyeler, geliştiriciler, üreticiler ve servis sağlayıcılar için tavsiyeler ve karar alıcılar için tavsiyeler olmak üzere üç başlıktan oluşmaktadır.
“Genel Tavsiyeler” başlığı altında, kişisel veri işleme temelli yapay zekâ çalışmalarında özellikle insan haklarına ve onuruna yönelik hususların gözetilmesinin önemi vurgulanmış, bununla birlikte çalışmaların yasal düzenlemelere uygunluğuna, istenen sonuca veri işlemeksizin ulaşılabildiği takdirde kişisel verilerin anonimleştirilerek işlenmesi yöntemine gidilmesine ve veri korumasına ilişkin özel uyum programları oluşturulmasına yönelik tavsiyelerde bulunulmuştur.
“Geliştiriciler, Üreticiler ve Servis Sağlayıcılar için Tavsiyeler” başlığı altında ise kişisel verisi işlenen kişilerin, yapay zeka uygulamaları üzerinde işlenen verilerine ilişkin kontrolünün, seçim yapma özgürlüğünün ve itiraz hakkının önemi üzerinde durulmuş olup “veri mahremiyeti” yaklaşımının ilke olarak gözetilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
İlgili başlıkta ayriyeten yapay zeka uygulamalarında kullanılan kişisel verilerin kalitesi, niteliği, kaynağı, miktarı, kategori ve içeriği değerlendirilerek asgari veri kullanımına gidilmesi gerektiği ve uygulamanın doğruluğunun sürekli denetlenmesi gerektiğine değinilmiştir.
Uygulamaların tasarlanmasında insan hakları bazında potansiyel olumsuzlukların tespit edilmesi konusunda olabildiğince işbirliği yönteminin gözetilerek akademik kurumlarla irtibata geçilmesi, şeffaflığın zor olabileceği durumlarda tarafsız uzman kişi ve kuruluşların görüşünün alınması tavsiye edilmiştir.
Bireylere, görüşlerini ve kişisel gelişimlerini etkileyen teknolojilere dayalı işlemlerle ilgili itiraz hakkı tanınması üzerinde durulmuş olup risk değerlendirme sisteminin teşvik edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yapay zeka uygulaması kullanıcılarına veri işleme faaliyetini durdurabilme hakkı tanınması ve kullanıcılara ait verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi imkânı tasarlanması vurgulanmıştır.
"Karar Alıcılar için Tavsiyeler" başlığında ise “hesap verilebilirlik ilkesi” ön planda tutulmuş olup yapay zeka ile ilgili çalışmaların her aşamasında bahse konu ilkenin gözetilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Kişisel verilerin korunmasına yönelik risk değerlendirme prosedürleri benimsenmesi gerektiği tavsiyesi Karar Alıcılara yönelik de vurgulanmış olup sektör/uygulama/donanım/yazılım temelinde bir uygulama matrisi oluşturulması gerektiği belirtilmiştir.
Yapay zekâ modellerinin farklı bir bağlam veya amaç için kullanılıp kullanılmadığını izlemek üzere Karar Alıcılar tarafından yeterli kaynak ve denetim mekanizmasının oluşturulması tavsiye edilmiştir.
Karar alma süreçlerinde insan müdahalesinin rolünün test edilmesine yönelik öneriler sunulması Kurulun yapay zekâ uygulamalarında kontrol ve denetim mekanizmasının güçlü tutulmasına oldukça önem verdiğini göstermektedir.
Denetim otoriteleri ve yetkili diğer kuruluşlar arasında, veri mahremiyeti, tüketicinin korunması, rekabetin geliştirilmesi ve ayrımcılıkla mücadele konularında işbirliğinin teşvik edilmesinin üzerinde durulması ise yapay zeka uygulamalarında işbirliği içerisinde hareket etmenin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Sonuç olarak; günümüzde yapay zeka çalışmalarının oldukça hız kazanması ve uygulamalarının günlük hayat içerisinde oldukça çoğalması, işbu yapay zeka uygulamaları kapsamında işlenen kişisel verilerin hukuka uygunluğunun sağlanmasını oldukça önemli hale getirmiş olup Kurul tarafından yayınlanan ilgili hususların tavsiye niteliği ile sınırlı kalmayacağı ve hukuki açıdan yasalaştırılabileceği ve bu sebeple ilgili tavsiyelere uymanın oldukça önem teşkil ettiği son derece ortadadır.
AKSOYSAL HUKUK&DANIŞMANLIK
Comments